\Şetaret Ne Demektir? TDK'ya Göre Anlamı ve Kullanımı\
Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde "şetaret" kelimesi, günlük dilde sıkça rastlanmayan, nadir kullanılan ve daha çok eski metinlerde veya edebi eserlerde karşılaşılan bir terimdir. Kelimenin kökeni Arapçaya dayanmakta olup, anlamı bakımından dikkat çekici ve zengin bir içeriğe sahiptir. Şetaret, genellikle “farkındalık, fark gözetme, seçicilik veya ayrım yapma” anlamlarına yakın bir kavram olarak değerlendirilebilir. Ancak TDK'nın güncel sözlüğünde bu kelimeye dair kapsamlı bir açıklama bulunmamaktadır; bununla birlikte dil kaynakları ve eski metinlerdeki kullanımlarından anlam çıkarmak mümkündür.
\Şetaret Kelimesinin Kökeni ve Anlam Derinliği\
"Şetaret" kelimesi Arapça "şetere" kökünden türemiştir. Arapça'da "şetere" kelimesi, “bilgelik, dikkat, seçicilik, ayrım yapabilme” anlamlarını taşır. Bu bağlamda şetaret, bir kişinin olaylara veya durumlara karşı gösterdiği ince sezgi, dikkat ve anlayış becerisini ifade eder. Dolayısıyla şetaret, sadece bilgi sahibi olmak değil, aynı zamanda o bilgiyi doğru ve yerinde kullanma yeteneğiyle ilişkilidir.
\[Tarihsel Perspektif]
Osmanlıca metinlerde ve klasik edebiyatta "şetaret" kelimesi bazen "akıl ve hikmetle davranma" anlamında kullanılmıştır. Özellikle devlet adamları, alimler ve filozofların eserlerinde, kişinin olayları değerlendirme ve çözümleme kabiliyeti olarak ön plana çıkar.
\Şetaret Kelimesi Hakkında Sık Sorulan Sorular\
\Şetaret kelimesinin eş anlamlıları nelerdir?\
Şetaret kelimesinin anlamına en yakın eşanlamlılar arasında “akıl, basiret, hikmet, sağduyu, sağgörü, farkındalık” yer alır. Bunlar, kişinin durumu doğru değerlendirme ve doğru karar verme yeteneğini ifade eder.
\Günlük hayatta şetaret kelimesi kullanılır mı?\
Günlük Türkçede “şetaret” kelimesi oldukça nadir kullanılır. Daha çok edebi veya akademik metinlerde, özellikle dilimize Arapçadan geçmiş kelimeler bağlamında rastlanır. Günlük dilde bu anlamları karşılamak için “dikkat, sağduyu, akıl yürütme” gibi daha yaygın terimler tercih edilir.
\Şetaret ve basiret arasındaki fark nedir?\
Her iki kelime de “doğruyu görme, anlayış ve değerlendirme” anlamlarını taşır. Ancak basiret daha çok “geleceği görebilme, sezgi” anlamına gelirken; şetaret, mevcut durumdaki farkındalık ve ayrım yapma yeteneğiyle ilgilidir. Yani basiret geleceğe dair bir öngörü iken, şetaret mevcut bilgiyi doğru analiz etme yetisidir.
\Şetaret kelimesi hangi alanlarda kullanılır?\
Şetaret kelimesi özellikle edebiyat, felsefe, psikoloji ve siyaset biliminde tercih edilir. Karar verme süreçlerinde, eleştirel düşünce analizlerinde ve davranış bilimlerinde şetaret kavramı, kişinin olayları ayrıntılı ve derinlemesine anlama becerisini belirtmek için kullanılır.
\Şetaret kelimesinin modern Türkçedeki karşılığı nedir?\
Modern Türkçede şetaret yerine genellikle “seçicilik, dikkat, sağduyu, akıl yürütme” gibi ifadeler kullanılır. Şetaret, özel ve derin anlam içeren eski bir kelime olduğundan, günümüzde daha açık ve anlaşılır terimlerle ifade edilmesi tercih edilir.
\Neden şetaret kelimesi günlük dilde az kullanılır?\
Kelimenin kökeninin Arapça olması ve daha çok klasik metinlerde yer alması nedeniyle, şetaret günümüz Türkçesinde halk arasında çok bilinen veya tercih edilen bir kelime değildir. Ayrıca günlük dilde daha sade ve kolay anlaşılır kelimeler tercih edilmektedir.
\Şetaret Kelimesi Üzerine İleri Görüşlü Bir Bakış\
Günümüz dünyasında bilgiye ulaşmak oldukça kolay hale gelmiş olsa da, gerçek anlamda "şetaret" göstermek, yani bilgiyi anlamlandırmak, değerlendirmek ve seçici olmak hâlâ büyük önem taşır. Bilgi çağında, şetaret yeteneği bireylerin ve kurumların karmaşık bilgi denizinde doğru seçimler yapabilmesini sağlar. Bu nedenle, şetaret kavramını modern bağlama taşımak, bireysel ve kurumsal başarı için kritik bir unsur olarak görülmelidir.
Teknolojinin hızla geliştiği, bilgi kirliliğinin arttığı günümüzde şetaret, bilgi süzgecinden geçirme, doğruluğu değerlendirme ve etkin kullanma becerisi olarak karşımıza çıkar. Bu bakış açısıyla şetaret, sadece bir kelime olmaktan çıkarak, dijital çağın kritik bir yetkinliği haline dönüşür.
\Sonuç\
Şetaret kelimesi, Türkçede nadir kullanılan ancak anlam derinliği olan bir kavramdır. TDK sözlüğünde kapsamlı karşılığı bulunmasa da, kökeni ve kullanım bağlamları aracılığıyla “dikkat, seçicilik, akıl ve sağduyu” anlamlarını taşımaktadır. Günümüzde ise şetaret, özellikle bilgi çağında doğru bilgiye ulaşma ve onu etkin kullanma becerisi olarak yeniden yorumlanabilir. Bu bağlamda, şetaret kavramı hem bireysel hem de toplumsal düzeyde kritik bir yetkinlik olarak ele alınmalıdır.
---
Anahtar Kelimeler: Şetaret, TDK, anlamı, kökeni, seçicilik, dikkat, basiret, sağduyu, bilgi çağında şetaret, karar verme yeteneği, Türkçe kelimeler, dil kökenleri
Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde "şetaret" kelimesi, günlük dilde sıkça rastlanmayan, nadir kullanılan ve daha çok eski metinlerde veya edebi eserlerde karşılaşılan bir terimdir. Kelimenin kökeni Arapçaya dayanmakta olup, anlamı bakımından dikkat çekici ve zengin bir içeriğe sahiptir. Şetaret, genellikle “farkındalık, fark gözetme, seçicilik veya ayrım yapma” anlamlarına yakın bir kavram olarak değerlendirilebilir. Ancak TDK'nın güncel sözlüğünde bu kelimeye dair kapsamlı bir açıklama bulunmamaktadır; bununla birlikte dil kaynakları ve eski metinlerdeki kullanımlarından anlam çıkarmak mümkündür.
\Şetaret Kelimesinin Kökeni ve Anlam Derinliği\
"Şetaret" kelimesi Arapça "şetere" kökünden türemiştir. Arapça'da "şetere" kelimesi, “bilgelik, dikkat, seçicilik, ayrım yapabilme” anlamlarını taşır. Bu bağlamda şetaret, bir kişinin olaylara veya durumlara karşı gösterdiği ince sezgi, dikkat ve anlayış becerisini ifade eder. Dolayısıyla şetaret, sadece bilgi sahibi olmak değil, aynı zamanda o bilgiyi doğru ve yerinde kullanma yeteneğiyle ilişkilidir.
\[Tarihsel Perspektif]
Osmanlıca metinlerde ve klasik edebiyatta "şetaret" kelimesi bazen "akıl ve hikmetle davranma" anlamında kullanılmıştır. Özellikle devlet adamları, alimler ve filozofların eserlerinde, kişinin olayları değerlendirme ve çözümleme kabiliyeti olarak ön plana çıkar.
\Şetaret Kelimesi Hakkında Sık Sorulan Sorular\
\Şetaret kelimesinin eş anlamlıları nelerdir?\
Şetaret kelimesinin anlamına en yakın eşanlamlılar arasında “akıl, basiret, hikmet, sağduyu, sağgörü, farkındalık” yer alır. Bunlar, kişinin durumu doğru değerlendirme ve doğru karar verme yeteneğini ifade eder.
\Günlük hayatta şetaret kelimesi kullanılır mı?\
Günlük Türkçede “şetaret” kelimesi oldukça nadir kullanılır. Daha çok edebi veya akademik metinlerde, özellikle dilimize Arapçadan geçmiş kelimeler bağlamında rastlanır. Günlük dilde bu anlamları karşılamak için “dikkat, sağduyu, akıl yürütme” gibi daha yaygın terimler tercih edilir.
\Şetaret ve basiret arasındaki fark nedir?\
Her iki kelime de “doğruyu görme, anlayış ve değerlendirme” anlamlarını taşır. Ancak basiret daha çok “geleceği görebilme, sezgi” anlamına gelirken; şetaret, mevcut durumdaki farkındalık ve ayrım yapma yeteneğiyle ilgilidir. Yani basiret geleceğe dair bir öngörü iken, şetaret mevcut bilgiyi doğru analiz etme yetisidir.
\Şetaret kelimesi hangi alanlarda kullanılır?\
Şetaret kelimesi özellikle edebiyat, felsefe, psikoloji ve siyaset biliminde tercih edilir. Karar verme süreçlerinde, eleştirel düşünce analizlerinde ve davranış bilimlerinde şetaret kavramı, kişinin olayları ayrıntılı ve derinlemesine anlama becerisini belirtmek için kullanılır.
\Şetaret kelimesinin modern Türkçedeki karşılığı nedir?\
Modern Türkçede şetaret yerine genellikle “seçicilik, dikkat, sağduyu, akıl yürütme” gibi ifadeler kullanılır. Şetaret, özel ve derin anlam içeren eski bir kelime olduğundan, günümüzde daha açık ve anlaşılır terimlerle ifade edilmesi tercih edilir.
\Neden şetaret kelimesi günlük dilde az kullanılır?\
Kelimenin kökeninin Arapça olması ve daha çok klasik metinlerde yer alması nedeniyle, şetaret günümüz Türkçesinde halk arasında çok bilinen veya tercih edilen bir kelime değildir. Ayrıca günlük dilde daha sade ve kolay anlaşılır kelimeler tercih edilmektedir.
\Şetaret Kelimesi Üzerine İleri Görüşlü Bir Bakış\
Günümüz dünyasında bilgiye ulaşmak oldukça kolay hale gelmiş olsa da, gerçek anlamda "şetaret" göstermek, yani bilgiyi anlamlandırmak, değerlendirmek ve seçici olmak hâlâ büyük önem taşır. Bilgi çağında, şetaret yeteneği bireylerin ve kurumların karmaşık bilgi denizinde doğru seçimler yapabilmesini sağlar. Bu nedenle, şetaret kavramını modern bağlama taşımak, bireysel ve kurumsal başarı için kritik bir unsur olarak görülmelidir.
Teknolojinin hızla geliştiği, bilgi kirliliğinin arttığı günümüzde şetaret, bilgi süzgecinden geçirme, doğruluğu değerlendirme ve etkin kullanma becerisi olarak karşımıza çıkar. Bu bakış açısıyla şetaret, sadece bir kelime olmaktan çıkarak, dijital çağın kritik bir yetkinliği haline dönüşür.
\Sonuç\
Şetaret kelimesi, Türkçede nadir kullanılan ancak anlam derinliği olan bir kavramdır. TDK sözlüğünde kapsamlı karşılığı bulunmasa da, kökeni ve kullanım bağlamları aracılığıyla “dikkat, seçicilik, akıl ve sağduyu” anlamlarını taşımaktadır. Günümüzde ise şetaret, özellikle bilgi çağında doğru bilgiye ulaşma ve onu etkin kullanma becerisi olarak yeniden yorumlanabilir. Bu bağlamda, şetaret kavramı hem bireysel hem de toplumsal düzeyde kritik bir yetkinlik olarak ele alınmalıdır.
---
Anahtar Kelimeler: Şetaret, TDK, anlamı, kökeni, seçicilik, dikkat, basiret, sağduyu, bilgi çağında şetaret, karar verme yeteneği, Türkçe kelimeler, dil kökenleri